Cắt giảm Chi phí logistics - Bài toàn khó cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Chi phí logistics ảnh hưởng rất nhiều đến giá thành sản phẩm cũng như hoạt động kinh doanh. Việc cắt giảm chi phí logistics làm doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp được tối ưu. Nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể cắt giảm được khoản phí trên, đặc biệt là tổ chức có quy mô vừa và nhỏ. Bài viết dưới đây sẽ cho bạn cái nhìn tổng quan nhất về chi phí logistics.

Chi phí logistics là gì?

Chi phí logistics đóng vai trò quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu bao gồm:

Chi phí vận tải: chiếm từ 1/3 đến 2/3 chi phí lưu thông phân phối.

Chi phí cơ hội vốn: là số tiền lẽ ra có thể nhận được khi không đầu tư cho hàng tồn kho mà đầu tư cho hoạt động khác.

Chi phí bảo quản hàng hóa: gồm phí thuê kho bãi, bảo quản, vận chuyển hàng hóa ra vào kho, hàng bị hư hỏng, bảo hiểm cho hàng hóa.

Công thức tính chi phí logistics

Gọi giá bán hàng hóa là G, ta có công thức tính G như sau:

G ≥ C1 + C2 + C3 + C4 + C5

Trong đó:

C1: giá thành phẩm từ nhà sản xuất.

C2: chi phí Marketing.

C3: chi phí vận tải.

C4: chi phí cơ hội vốn.

C5: chi phí bảo quản hàng hóa.

Như vậy, chi phí logistics là Clog = C3+C4+C5

Chi phí logistics càng thấp giúp doanh nghiệp càng tạo ra nhiều lợi thế cạnh tranh.

Chi phí vận tải

Chi phí vận tải là tất cả các chi phí vận chuyển, lưu thông phân phối hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ, ảnh hưởng rất lớn đến giá cả hàng hóa trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Hiện nay, dù đã đầu tư nghiêm túc về phương tiện, thiết bị chuyên chở như xe container, xe đầu kéo… bên cạnh tổ chức vận tải đa phương thức để tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian lưu thông. Tuy nhiên chi phí vận tải vẫn phải chịu áp lực bởi giá nhiên liệu ngày càng leo thang.

Một trong những giải pháp giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí vận tải đó là chú trọng đóng gói bao bì, sử dụng pallet phù hợp để tăng tỷ trọng chất xếp hàng hóa.

Vai trò của chi phí vận tải trong logistics

Chi phí cơ hội vốn

C4 = (qikv)t [(1+r)t-1] (2)

Trong đó:

qi: số lượng sản phẩm cho một lần gửi hàng đi.

kv: định mức vốn cho một đơn vị sản phẩm.

t = 1 ÷ m: số đơn vị thời gian chịu lãi suất hàng năm của hàng tồn trữ (tháng hoặc năm).

r: mức lãi suất phải trả cho vốn vay.

Có thể thấy C4 phụ thuộc vào thị trường vốn (r), công nghệ sản xuất (kv) và khối lượng vật tư, sản phẩm tồn trữ. Nếu r và kv cố định, C4 sẽ tỷ lệ thuận với qi, tức nếu qi nhỏ bao nhiêu lần thì C4 cũng sẽ nhỏ bấy nhiêu lần và ngược lại.

Chi phí bảo quản hàng hóa

C5 = qi.Tbq.glk + qi.k.g + Cbh

Trong đó:

Tbq: thời gian bảo quản trong kho của lô hàng qi.

glk: chi phí trung bình cho một đơn vị hàng hóa lưu kho một ngày.

k: tỷ lệ tổn thất, hư hỏng của hàng hóa.

g: giá trị của đơn vị hàng lưu kho.

Cbh: chi phí bảo hiểm cho lô hàng lưu kho.

Theo công thức ta thấy C5 có tỉ lệ thuận với qi: nếu qi nhỏ, thời gian tồn trữ t nhỏ dẫn đến C5 nhỏ và ngược lại.

Điều gì khiến chi phí logistics “đắt đỏ”?

Cơ sở hạ tầng

Hệ thống giao thông

Đến cuối năm 2018, nước ta có 152.632 km mạng lưới đường bộ; hơn 3.200 km đường sắt; hơn 42.000 km đường thủy; 266 cảng trong đó 3 cảng cửa ngõ khu vực chính (Hải Phòng, Cái Lân, Sài Gòn) cùng 20 cảng hàng không trong đó có 3 sân bay quốc tế.

• Vận tải hàng không: dù chiếm một tỉ trọng nhỏ trong tổng khối lượng hàng hóa vận tải trên cả nước nhưng chiếm đến 25% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước. Tuy nhiên cả nước chỉ có 2 kho hàng quốc tế là Tân Sơn Nhất và Nội Bài, mặt khác chi phí cao nên vận tải hàng không vẫn còn nhiều hạn chế.
• Vận tải đường sắt: đây được xem là dịch vụ vận tải độc quyền khi không có sự tham gia của các phương tiện khác không giống như đường bộ, vận tải đường sắt không chịu ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết hay ùn tắc giao thông do đó luôn đảm bảo hàng giao đúng thời hạn. Tuy nhiên hệ thống đường sắt hiện tại quá lạc hậu với hai khổ ray khác nhau (1m và 1m43) không thể dùng để vận tải hàng hóa trọng lượng cao.
• Vận tải đường thủy: chi phí thấp, hạn chế rủi ro nhưng thời gian vận chuyển lâu do gặp nhiều hạn chế, đa số cảng có cơ sở vật chất lạc hậu với mức độ cơ giới thấp do đó đây không phải là phương thức vận tải tối ưu.
• Vận tải đường biển: nước ta có đường bờ biển kéo dài gần 3.400km qua nhiều đại dương, tuy nhiên trên thực tế phương thức vận tải này lại không tận dụng hết những ưu điểm trên nguyên nhân vì: chúng phụ thuộc nhiều vào tự nhiên, điều kiện thời tiết; mặt khác tốc độ tàu biển còn thấp, việc tăng tốc độ khai thác của tàu biển còn hạn chế: theo thống kê hãng tàu Việt Nam chỉ chiếm khoảng 20% thị phần trong nước và chưa tạo được uy tín trong ngành hàng hải Thế giới.
• Vận tải đường bộ: cước phí vận tải đường bộ cao gần 3,7 lần so với vận tải đường thủy nội địa (trên quãng đường 100km); dù đã được đầu tư nhưng tốc độ vẫn còn chậm, hạ tầng đường cao tốc với đường thứ cấp chưa hiệu quả, ùn tắc giao thông liên tục... làm tăng chi phí vận tải nhưng dù vậy đường bộ vẫn chiếm thị phần đa số trong các phương thức vận tải nhờ khắc phục được vô số nhược điểm các phương thức còn lại như: không bị ràng buộc bởi điều kiện tự nhiên, phù hợp với nhiều mặt hàng...

Các phương thức vận tải phổ biến nhất hiện nay

Hệ thống lưu kho

Một trong những khâu ảnh hưởng "không nhỏ" đến chi phí logistics đó là lưu kho. Khi mà nhiều doanh nghiệp hiện vẫn chưa chú trọng đến thiết kế kho chứa hàng phù hợp khiến một lượng lớn hàng hóa bị hư hỏng, phát sinh thêm chi phí đầu tư.

Việc quản lý còn rời rạc

Nhiều tổ chức chưa tận dụng hết lợi thế logistics, chưa kể việc "lệ thuộc" quá nhiều vào đơn vị vận tải mà không xây dựng được mối liên kết  khiến cho chi phí logistics tăng nhanh.

Đa số doanh nghiệp cho thuê dịch vụ logistics là doanh nghiệp vừa và nhỏ, yếu kém trong năng lực cạnh tranh, thiếu kinh nghiệm quản lý, thiếu vốn đầu tư… Chính những lý do trên đã tạo rào cản cạnh tranh cho thị trường nội địa, đẩy chi phí logistics đã cao còn cao hơn. Cụ thể, theo kết quả thống kê của VLA có tới 90% số doanh nghiệp dịch vụ logistics có vốn điều lệ đăng ký dưới 10 tỷ đồng.

Các phương thức vận tải hoạt động riêng lẻ

Cơ sở hạ tầng giao thông chẳng những không đồng bộ mà tính kết nối còn hạn chế, không tạo được mắt xích kết nối các phương thức khác lại với nhau, do đó chưa tận dụng hiệu quả các ưu điểm của từng phương thức để cắt giảm chi phí logistics.

Làm thế nào để cắt giảm chi phí logistics?

Xác định được nguyên nhân khiến chi phí logistics tăng không ngừng nhưng làm thế nào để cắt giảm chúng không phải chuyện "một sớm một chiều”.

Làm thế nào để cắt giảm chi phí logistics

Dưới đây là một số giải pháp giúp doanh nghiệp cắt giảm đáng kể chi phí logistics:

Giảm chi phí vận tải

Khi thuê dịch vụ vận tải bên ngoài, nhà quản lý phải lựa chọn đơn vị uy tín; trong trường hợp thực hiện giao dịch nên yêu cầu đơn vị vận tải chào giá tách rời với phụ phí xăng dầu như vậy giá dịch vụ sẽ được giữ ổn định trong suốt thời gian thực thi hợp đồng, chỉ có phụ phí xăng dầu là biến động theo giá cả thị trường, tránh trường hợp đơn vị vận chuyển bắt giá lên cho trọn gói dịch vụ vận chuyển.

Đầu tư kho bãi

Với hệ thống kho chứa hàng phù hợp, hàng hóa được đảm bảo về mặt chất trong suốt thời gian lưu kho, tránh bị côn trùng, mối mọt tấn công hay chịu ảnh hưởng trực tiếp từ môi trường ngoài: nhiệt đô, độ ẩm khi đặt hàng hóa ngoài trời hoặc trong không gian thiếu an toàn… Mặt khác, doanh nghiệp nên chú trọng đến công tác đóng gói vì nhờ nó tổ chức tận dụng tối đa diện tích sắp xếp hàng hóa trên phương tiện vận chuyển.

Gia nhập các hiệp hội vận tải

Bằng hành động thiết thực hãy tham gia vào hiệp hội vận tải, vì ngoài việc giúp doanh nghiệp giao lưu học hỏi nó còn tạo ra lợi thế đàm phán với các hãng vận tải lớn. Lúc này hiệp hội sẽ đại diện toàn bộ thành viên đàm phán trực tiếp đến các đơn vị vận tải khiến họ không thể áp dụng các phụ phí để bắt giá lên, do đó doanh nghiệp hưởng được mức giá vận tải tốt nhất.

Áp dụng công nghệ thông tin vào vận hành logistics

Thời đại kỹ thuật số, việc áp dụng công nghệ thông tin vào tổ chức và điều hành logistics để từ đó giúp doanh nghiệp dễ dàng tìm kiếm đơn vị liên kết phù hợp, giảm chi phí tìm kiếm đối tác. Bên cạnh đó, hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý hiệu quả tất tần tật các hoạt động từ xuất kho, bảo quản, bốc xếp, vận chuyển.

Xu hướng công nghệ vào hoạt động logistics hiện nay

Nâng cao ý thức con người

Hiện nay, do phí cầu đường chiếm bình quân từ 10 đến 15% chi phí vận tải dẫn đến tình trạng nhiều lái xe tìm cách đi vào các con đường nhỏ để tránh mất phí, điều này khiến cơ sở hạ tầng nhanh chóng xuống cấp, mặt khác gây ùn tắc giao thông ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ hoạt động vận tải đường bộ. Vì thế, công tác nâng cao ý thức người tham gia giao thông phải được đặc biệt quan tâm nhằm giảm các hệ lụy trong trường hợp rủi ro xảy ra cũng như bảo vệ hệ thống giao thông bền vững, trạm thu phí không còn mọc lên như nấm, trong tương lai gần chi phí logistics sẽ giảm đáng kể.

Kết luận

Chi phí logistics là yếu tố đặc biệt quan trọng ảnh hưởng đến việc cấu thành giá niêm yết của sản phẩm cũng như kinh doanh lời hay lỗ của doanh nghiệp. Việc cắt giảm chi phí logistics là một quá trình dài, phụ thuộc vào nguồn lực tài chính cũng như nhân sự, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự đầu tư nghiêm túc cùng định hướng rõ ràng, không ngừng áp dụng công nghệ thông tin vào bộ máy quản lý đặc biệt phải tạo mối liên kết chặt chẽ với đơn vị vận tải.

Hy vọng qua những chia sẻ trên đây của Eurorack, bạn đọc thông thái sẽ có được nhiều thông tin hữu ích về chủ đề liên quan đến “Chi phí logistics”!